Thursday, April 30, 2009

Հայոց «շուշաբանդ» հոգեբանություն..


1918թ. այս պատշգամբից կարդացվեց Հայաստանի հանրապետության անկախության ավետիսը: Հետագայում այս շենքը ծառայեց որպես առաջին հանրապետության կառավարության նստավայր: Այսօր նրա տանիքին անհասկանալի շինություն է ավելացել: 

Մի պահ մտածեցինք, գոնե լավա, որ «բալկոնը շուշաբանդ» չեն արել:

Սա Երևանում է...



Այս նկարում երևում է Երևանի հայտնի մզկիթի մինարեթի մի հատվածը: Գոյություն ունի մի հետաքրքիր տեսակետ, որ մինարեթի ներքևի հատվածը, որը հստակ երևում է լուսանկարում, եղել է քրիստոնեական կառույց...  

Մեզ այն հիշեցնում է առանց գմբեթ մատուռ...

Հերթական հետք մեր նախնիներից...




«Ծիրանին» այս ազգային մասունքը նկատել է Վան քաղաքի թանգարանի բակում: Վանի ներկայիս բնակիչներից շատերը կարծում են, որ այս և այլ բեկորներ իրենց նախնիների թողած անմոռաց հետքերն են, սակայն չգիտես թե ինչու` լեզուն անհասկանալի է...

Tuesday, April 28, 2009

Գիտեք, որ...


Շատ ուրախալի փաստ է, որ Հայաստանում մարդիկ կարող են տեսնել աշխարհահռչակ նկարիչ Մարկ Շագալլի նկարչությունից գոնե մի ցուցանմուշ: Այն ցուցադրվում է ազգային պատկերասրահի ռուսական արվեստի բաժնում: 

Այցելե՛ք...

Ճաշակ եմ ասել, հա...


Օպերայի շրջակայքի գովադային ցուցանակ! 
Կարգին ճաշակ ենք զարգացնում և կարգին ներկայանում մեր ազգային «առանձնահատկությամբ»

Անհրաժեշտ է ուշադրություն


«Ծիրանին» հորդորում է բոլոր մտահոգ մարդկանց և կազմակերպություններին: Վտանգված է հայ մշակույթի լավագույն նմուշ` Խծկոնքի վանքի Սբ. Սարգիս եկեղեցին: Անհրաժեշտ է հրատապ նախաձեռնություններ եղեղեցին փրկելու համար: Կոթողը այժմ գտնվում է Անի քաղաքից մի քանի կմ. հեռավորության վրա: 
Հետամուտ լինենք... 

Monday, April 27, 2009

Աղավաղում ենք մեր հասարակության ճաշակը...

Երևան մայրաքաղաքի տարբեր վայրերում տեղադրված են զանազան գովազդային ցուցանակներ, որոնք խոսում են տարբեր թեմանների շուրջ: Ցուցանակների առավել խիտ շարվածք է նկատվում օպերայի բակի շրջանում: Սովորույթ էր, որ այդ շրջանում տեղադրված ցուցանակները պիտի գովազդեն մշակութային միջոցառումներ: Դրանք հիմնականում ներառում էին թատրոնները, համերգասրահները, ցուցահանդեսները և այլն: Սակայն, այսօր իրավիճակը այլ է: Այդ տարածքով քայլելիս տեսնում ենք տարօրինակ մարդկանց և երևույթների բազում գովազդներ: Թվում է, թե սա խնդիր չէ, բայց մենք համոզված ենք, որ սա լավագույն ճանապարհներից է հասարակության մեջ կարծիք ձևավորելու համար: 

Եվ այսպես, սրա արդյունքում հասարակության ճաշակը սկսում են ձևավորել անճաշակ և հիմնականում միջավայրին ոչ հարիր աֆիշները, որի հետևանքը դեռ զգալու ենք: Սրանով վտանգում ենք մեր մշակութային անվտանգությունը... 

Մենք ուշադիր ենք...մի աղավաղեք մեր հասարակության ճաշակը...

«ԾԻՐԱՆԻԻ» Բարեկամ Նկարիչ Էմին Ահարոնյանը

























Պատիվ ունենք ներկայացնելու «Ծիրանիի» լավ բարեկամ ֆրանսահայ նկարիչ Էմին Ահարոնյանին, ով իր տարօրինակ նկարչական ոճով կարողացել է զարմացնել շատերին: Հուսով ենք, որ Էմին Ահարոնյանի արվեստը ուղղված կլինի հայ մշակույթի զարգացմանը և տարածմանը: Վստահ ենք, որ նրա նկարները մի օր կզարդարեն հայրենիքի կերպարվեստի սրահները, իսկ տաղանդը կփոխանցվի հայ երիտասարդ արվեստագետներին:


Տե՛ս ավելին` http://emine-aharonyan.blogspot.com

Sunday, April 26, 2009

Երևանի Սբ. Կաթողիկե եկեղեցու քանդակ. 1937թ. և 2009թ.

ՈՂՋՈՒՆԵԼԻ Է...

«Ծիրանին» ողջունում է «Մեղեդի» սրճարանի նախաձեռնությունը: Սրճարանի մուտքը պատշաճորեն զարդարված է մեր ազգային Եռագույնով: 
Մենք կցանկանային նման օրինակ հայրենասեր նախաձեռնություններ տեսնել մեր հարազատ քաղաքի այլ մարդաշատ վայրերում:

Saturday, April 25, 2009

"Թքում ենք արևածաղիկ..."

Հայոց մեծ Եղեռնի հուշահամալիրը զբոսանքի տեղ չէ: Ցավով ենք արձանագրում, որ ապրիլի 24-ին հուշահամալիր բարձրացող բազմաթիվ երիտասարդների դեմքին նկատում էինք տգետ ժպիտներ և միջավայրին անհամահունչ շարժումներ: Գոնե համազգային նշանակություն ունեցող այդ օրը յուրաքանչյուր հայ պարտավոր է սրբությամբ պահել և հարգել անմեղ զոհերի անմար հիշատակը: Ի՞նչ է նշանակում բարձրանալ ծիծեռնակաբերդի հուշահամալաիր և ողջ ճանապարհը թքել արևածաղիկ կամ ծամել բամբակ ու նմանատիպ այլ բաներ: Սրանք երևույթներ են, որոնք քայքայում են մեզ հենց մեր ներսից: 

«Ծիրանին» մտահոգ է..., դեռ անելու շատ բան կա...

Thursday, April 23, 2009

«ԾԻՐԱՆԻ» ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ, ԵՐԻՏԱՍԱՐԴԱԿԱՆ ՀԿ


ՄԵՐ ՆՊԱՏԱԿՆ Է.

Հասարակությանը մոտցնել մշակույթին
  • ազգային և համաշխարհային մշակութային արժեքների ճանաչում
  • կրում
  • փոխանցում
Սերունդների մշակութային կամրջում

  • երիտասարդների և ավագ սերնդի մերձեցում 
  • դասի քաղում
  • սերունդների համգործակցում

ՃԱՆԱՉԵՆՔ ԴԱՍԱԿԱՆ ՈՒՂՂԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

«Ծիրանի»  ՀԿ-ն այս տարվա ապրիլի 30-ից սկսում է իրագործել «Դասական ուղղագրության ճանաչում» ծրագիրը: Այն նախատեսում է դպրոցական և ուսանողական շրջանակներում ուսուցանել դասական ուղղագրություն:
Այսօր մեր իրականության մեջ առկա է երկու ուղղագրություն, որոնցից ավանդականը գրեթե անծանոթ է մեր հասարակության լայն շրջանակներին: Ազատ ու անկախ Հայաստանում, երբ մեր ավանդությունն իմանալու արգելք այլևս չկա, լավ կլիներ, որպեսզի ճանաչենք և գնահատենք մեր ժառանգությունը:
Լեզվական առումով ավանդական ուղղագրության իմացությունը մի յուրատեսակ կամրջի դեր կարող է կատարել մեր և սփյուռքահայության մերձեցման գործում:
Ծրագրին աջակցելու կապակցությամբ մեր շնորհակալություններն ենք հայտնում «Առակ 29» բարեգործական հիմնադրամին:

Wednesday, April 22, 2009

Քե՛զի հայ ժողովուրդ...

Այրունաքամ և սպառած, սովահար  և կես առ կես կոտորակված, ինկած ես կորստական Ճամփու մը վրա, իզուր կը սպասես ողորմած Սամարացիի մը, որ գա, քեզ վերցնե արյունալից վերքերդ լվա ու կապե:

ԻԶՈՒՐ ՄԻ ՍՊԱՍԵՐ, քու դարավոր հարևանդ դեռ հագեցած չէ քու արդար ու անմեղ արյունեդ, և եթե կրնա, հետամուտ է կոտորելու մինչև վերջին քու որբ զավակդ:


Գրիգորիս ծ. վարդապետ Պալաքյան, 1922թ.

Tuesday, April 21, 2009

ՀԻՄՆԸ ՄԵՐ ՀՈԳԻՆ Է....


«Ծիրանի» ՀԿ-ն  և «ՀԵՆՔ» հն-ն համատեղ նախաձեռնել են «հիմնը մեր հոգին է» դպրոցական ծրագիրը: Ծրագրի հիմնական նպատակն է դպրոցներում  հիմնի տարածումը, որպեսզի ամեն առավոտ հայ երիտասարդ աշակերտը դպրոց մտնելիս լսի Հայաստանի հանրապետության հիմնը: Հավատացած ենք, որ այն մեծապես կնպաստի երիտասարդ հայի հայրենասիրական ոգով դաստիարակությանը: Շնորհակալ ենք Նիկոլ Աղբալյանի անվան միջնակարգ դպրոցի տնօրինությանը` մեր խնդրանքին աջակցելու կապակցությամբ:

Saturday, April 18, 2009

Սուրբ Թարգմանչած տոնը լոկ եկեղեցական տոն չէ...

Սուրբ թարգմանիչ Վարդապետների տոնը հայ ժողովրդի ամենանվիրական և սիրված ազգային-եկեղեցական տոներից է: Թարգմանիչ վարդապետների հիշատակը Հայ եկեղեցին տոնում է տարին երկու անգամ: Առաջինը կոչվում է «Տոն սրբոց թարգմանչացն մերոց Սահակայ և Մեսրովբայ» և տոնվում է Հոգեգալստյան չորրորդ կիրակիին հաջորդող հինգշաբթի օրը: Երկրորդը կոչվում է «Տոն մեր սուրբ թարգմանիչ վարդապետների՝ Սահակի և Մեսրոպ Մաշտոցի, և նրանց սուրբ աշակերտների՝ Եղիշե Պատմիչի, Մովսես Քերթողի, Դավիթ Անհաղթ փիլիսոփայի, Գրիգոր Նարեկացու և Ներսես Կլայեցու», որը շարժական է և տոնը նշվում է հոկտեմբերի 3-ից մինչև նոյեմբերի 7-ն ընկած ժամանակահատվածում: Թարգմանիչ ընդհանուր անվան տակ հայտնի են Ս. Մեսրոպ Մաշտոցին և Ս. Սահակ Պարթևին աշակերտած շուրջ հարյուր սաներ:

 Սկզբնական շրջանում կային հատուկ թարգմանիչներ, որոնք արարողությունների ժամանակ Ս. Գրքի հատվածները բանավոր թարգմանում էին հայերեն: Սակայն դա բավարար չէր: Այս խնդրի շուրջ մտահոգված էր Սբ. Մեսրոպ Մաշտոցը, որի մտածումները կիսում են Սահակ Պարթև կաթողիկոսը և Վռամ Շապուհ Արշակունի կաթողիկոսը: Ս. Մաշտոցը իր աշակերտների հետ , գնում է Ասորիքի Միջագետք, լինում Եդեսիայում, ուր և տեղի է ունենում ամենամեծ հրաշքներից մեկը. «Աստված լսում է Մեսրոպի աղոթքները և ցույց տալիս նրան գրերը սքանչելի տեսիլքով, և ոչ թե երազի մեջ քնած ժամանակ, այլ արթուն աչքով իմանալի և աչքի տեսանելիքով զգալի: Մեսրոպը տեսնում է, որ աջ ձեռքի դաստակով գրում է վեմի վրա, որը դրված էր նրա առջևում: Եվ գրի փորվածքն այնպիսին էր, ինչպիսին ձեռքն էր ձև տալիս վեմի վրա. և գրերի տարբերություններն ու անունները ձևավորվում էին Մեսրոպի մտքում» (Մ. Խորենացի «Հայոց պատմություն»): Սկսվում բուռն թարգմանական շրջան, առաջինը թարգմանում է Ս. Գրքի հետևյալ տողը. «Ճանաչել զիմաստութիւն և զխրատ, իմանալ զբանս հանճարոյ» (Ճանաչել իմաստությունն ու խրատը, իմանալ հանճարի խոսքերը), որը վերցրել էր Սողոմոնի «Առակաց» գրքից:

Ս. Սահակի և Ս. Մեսրոպի ջանքերով Հայաստանում սկսվում են բացվել դպրոցներ, ուր ուսուցանվում են հայ գրերը: Նրանք իրենց աշակերտների հետ ձեռնամուխ են լինում Ս. Գրքի թարգմանությանը: Այսպիսով, քրիստոնեությունը հայացվում է և դառնում հայի կենսակերպը:

Շնորհիվ հունարենից ու ասորերենից կատարված հայերեն թարգմանությունների, կորստից փրկվեցին բազմաթիվ հույն ու ասորի պատմիչների, փիլիսոփաների ու բնագետների այնպիսի աշխատություններ, որոնց բնագրերը չեն պահպանվել իրենց լեզուներով և միայն հայերեն թարգմանություններով են հասել մեզ:

Մաշտոցյան սխրանքի շնորհիվ հայ ազգը փրկվեց գլոբալացման այն մեծ վտանգից, որ սպառնում էր նրան այն ժամանակ:

            Այս տարի Սուրբ Սահակի և Մեսրոպի տոնը նշվում է հուլիսի 2 –ին, իսկ ընդհանուր թարգմանիչների տոնը` հոկտեմբեր 11 –ին:

«ԾԻՐԱՆԻՆ» ՄՏԱՀՈԳ Է...

ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն 1983-ից ապրիլի 18-ը նշում է որպես Հուշարձանների և տեսարժան վայրերի միջազգային օր:

Հայաստանի հանրապետությունը այս կազմակերպության անդամ է և ենթադրվում է, որ մշակութային արժեքների պահպանության առումով Հայաստանը ձգտում է առավելագույնին, հատկապես այն դեպքում, երբ խոսքը վերաբերում է ազգային կոթողներին: Սակայն, արի ու տես, որ իրական պատկերը այլ է: Եթե համեմատում ենք կովկասյան երեք հանրապետությունների հուշարձանների պահպանության ուղղությամբ կատարվող քայլերը, արդյունքները էապես տարբերվում են: Խնդիրը ավելի հստակ պարզաբանելու համար դիտարկենք ընդհամենը քաղաքային հուշարձան-շինությունները, որոնք շատ հաջողությամբ և ջանասիրությամբ ոչնչացվեցին: Հասկանալի է, որ բիզնեսը թելադրող հանգաման է, սակայն, երբ խոսքը վերաբերում է մեր ինքնությանը, կարծում ենք, որ զիջումները պարտադիր պիտի լինեին:

Համեմատականի համար ուշադրություն դարձնենք Թբիլիսի մայրաքաղաքի հուշարձանային պատկերին: Մեր հարևանները ամեն բան պահպանել են, իսկ այժմ նոր ներդրումների շնորհիվ Թիֆլիսը վերափոխվում է հեքիաթային մի քաղաքի: 

Սրանից հետևում է մի տարօրինակ հարց, եթե հայ ժողովուրդը մշակութասեր է, իսկ ու՞ր է նրա մշակութային հին քաղաքը:

Friday, April 17, 2009

ԱՄՈՒՐ ՄՇԱԿՈՒՅԹ, ԱՄՈՒՐ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԱՏՆԵՇ

Ինչպե՞ս կարել է օգտագործել մշակույթը ազգային անվտանգությունը արդյունավետ դարձնելու համար:

Հարցադրումը շատ ապշեցնող չէ, քանզի այն արդեն լայնորեն գործադրվող մեթոդ է այլ ազգերի և պետություններ մեջ: Մեզ նման փոքր ազգերը սովորաբար ունենում են ինքնության պահպանման խնդիրներ, որը, մեծապես, կապված է ազգի անվտանգության հետ: Նմանատիպ խնդիրներից ազատվելու կամ նվազագույնի հասցնելու համար, շատ դեպքերում պետական ռազմավարական ծրագրերը ընտրում են պահպանողական մեթոդը. այսինքն` աջակցում են ազգային մշակույթի ավելի ազգայանականացմանը: Ներկա աշխարհի բազում գործոններ կամա թե ակամա խալխլում են մշակութային պատնեշները և այն առավել արդյունավետ է լինում «տարօրինակ» հոգեբանություն ունեցող ազգերի մոտ:  Իր մշակութային անվտանգության պատնեշները ամրացնելու համար հայ ազգը ունի ոչ նպաստավոր վարքագծեր, որոնց հետ ռազմավարություն կազմողները ստիպված են հաշվի նստել: Խոսքը վերաբերում է օտարամոլությանը, անտարբերությանը և շատ դեպքերում անգրագիտությանը: 

Առաջ քաշված հարցին պատասխանելու համար ստեղծենեք մի ուտոպիկ պատկեր, որից եզրակացություն անելը բավականին արդյունավետ կլինի: Պատկերացնենք Հայաստան, որտեղ տեղ չունի ռաբիզ էժանագին ոճը, երիտասարդների  շրջանակներում հայրենիքի ճանաչողությունը բարձր աստիճանի վրա է և մշակութային այս երկու հիմքի վրա ստեղծվել են ամուր կամուրջներ հայրենիքի և սփյուռքի երիտասարդների միջև, իսկ մյուս կողմից մշակույթի «էլիտար գործիչները» մի կողմ դնելով իրենց ֆինանսական անհեռատես ամբիցիաները` կանգնած են երիտասարդների կողքին և փորձում են  մշակութային ավանդական դպրոցների պահպանության հիմնահարցեր լուծել: Ահա, այս իրավիճակում իրար սերտ կապակցված շատ սոցիալ խնդիրներ կսկսեն զարգանալ, իսկ ինքնության պահպանման հետ կապված անվտանգության խնդիրների լուծումները կդառնան ավելի իրատեսական:

...փաստորեն խնդիրները բարդ են, բայց լուծելի, միայն անհրաժեշտ է հայ մտավորակնների համընդհանուր կամք... ուստի կարևոր է`


  • ազգային մշակութային համընդհանուր ճաշակի զարգացում
  • հայրենիքի մասին նվազագույն գիտելիքների ուսուցում
  • ավագ սերունդ - երիտասարդ փոխըմբռնում և մերձեցում