.jpg)
Երևան մայրաքաղաքի տարբեր վայրերում տեղադրված են զանազան գովազդային ցուցանակներ, որոնք խոսում են տարբեր թեմանների շուրջ: Ցուցանակների առավել խիտ շարվածք է նկատվում օպերայի բակի շրջանում: Սովորույթ էր, որ այդ շրջանում տեղադրված ցուցանակները պիտի գովազդեն մշակութային միջոցառումներ: Դրանք հիմնականում ներառում էին թատրոնները, համերգասրահները, ցուցահանդեսները և այլն: Սակայն, այսօր իրավիճակը այլ է: Այդ տարածքով քայլելիս տեսնում ենք տարօրինակ մարդկանց և երևույթների բազում գովազդներ: Թվում է, թե սա խնդիր չէ, բայց մենք համոզված ենք, որ սա լավագույն ճանապարհներից է հասարակության մեջ կարծիք ձևավորելու համար:
Եվ այսպես, սրա արդյունքում հասարակության ճաշակը սկսում են ձևավորել անճաշակ և հիմնականում միջավայրին ոչ հարիր աֆիշները, որի հետևանքը դեռ զգալու ենք: Սրանով վտանգում ենք մեր մշակութային անվտանգությունը...
Մենք ուշադիր ենք...մի աղավաղեք մեր հասարակության ճաշակը...
Պատիվ ունենք ներկայացնելու «Ծիրանիի» լավ բարեկամ ֆրանսահայ նկարիչ Էմին Ահարոնյանին, ով իր տարօրինակ նկարչական ոճով կարողացել է զարմացնել շատերին: Հուսով ենք, որ Էմին Ահարոնյանի արվեստը ուղղված կլինի հայ մշակույթի զարգացմանը և տարածմանը: Վստահ ենք, որ նրա նկարները մի օր կզարդարեն հայրենիքի կերպարվեստի սրահները, իսկ տաղանդը կփոխանցվի հայ երիտասարդ արվեստագետներին:
Տե՛ս ավելին` http://emine-aharonyan.blogspot.com
Հայոց մեծ Եղեռնի հուշահամալիրը զբոսանքի տեղ չէ: Ցավով ենք արձանագրում, որ ապրիլի 24-ին հուշահամալիր բարձրացող բազմաթիվ երիտասարդների դեմքին նկատում էինք տգետ ժպիտներ և միջավայրին անհամահունչ շարժումներ: Գոնե համազգային նշանակություն ունեցող այդ օրը յուրաքանչյուր հայ պարտավոր է սրբությամբ պահել և հարգել անմեղ զոհերի անմար հիշատակը: Ի՞նչ է նշանակում բարձրանալ ծիծեռնակաբերդի հուշահամալաիր և ողջ ճանապարհը թքել արևածաղիկ կամ ծամել բամբակ ու նմանատիպ այլ բաներ: Սրանք երևույթներ են, որոնք քայքայում են մեզ հենց մեր ներսից:
«Ծիրանին» մտահոգ է..., դեռ անելու շատ բան կա...
Այրունաքամ և սպառած, սովահար և կես առ կես կոտորակված, ինկած ես կորստական Ճամփու մը վրա, իզուր կը սպասես ողորմած Սամարացիի մը, որ գա, քեզ վերցնե արյունալից վերքերդ լվա ու կապե:
ԻԶՈՒՐ ՄԻ ՍՊԱՍԵՐ, քու դարավոր հարևանդ դեռ հագեցած չէ քու արդար ու անմեղ արյունեդ, և եթե կրնա, հետամուտ է կոտորելու մինչև վերջին քու որբ զավակդ:
Գրիգորիս ծ. վարդապետ Պալաքյան, 1922թ.
Սուրբ թարգմանիչ Վարդապետների տոնը հայ ժողովրդի ամենանվիրական և սիրված ազգային-եկեղեցական տոներից է: Թարգմանիչ վարդապետների հիշատակը Հայ եկեղեցին տոնում է տարին երկու անգամ: Առաջինը կոչվում է «Տոն սրբոց թարգմանչացն մերոց Սահակայ և Մեսրովբայ» և տոնվում է Հոգեգալստյան չորրորդ կիրակիին հաջորդող հինգշաբթի օրը: Երկրորդը կոչվում է «Տոն մեր սուրբ թարգմանիչ վարդապետների՝ Սահակի և Մեսրոպ Մաշտոցի, և նրանց սուրբ աշակերտների՝ Եղիշե Պատմիչի, Մովսես Քերթողի, Դավիթ Անհաղթ փիլիսոփայի, Գրիգոր Նարեկացու և Ներսես Կլայեցու», որը շարժական է և տոնը նշվում է հոկտեմբերի 3-ից մինչև նոյեմբերի 7-ն ընկած ժամանակահատվածում: Թարգմանիչ ընդհանուր անվան տակ հայտնի են Ս. Մեսրոպ Մաշտոցին և Ս. Սահակ Պարթևին աշակերտած շուրջ հարյուր սաներ:
Սկզբնական շրջանում կային հատուկ թարգմանիչներ, որոնք արարողությունների ժամանակ Ս. Գրքի հատվածները բանավոր թարգմանում էին հայերեն: Սակայն դա բավարար չէր: Այս խնդրի շուրջ մտահոգված էր Սբ. Մեսրոպ Մաշտոցը, որի մտածումները կիսում են Սահակ Պարթև կաթողիկոսը և Վռամ Շապուհ Արշակունի կաթողիկոսը: Ս. Մաշտոցը իր աշակերտների հետ , գնում է Ասորիքի Միջագետք, լինում Եդեսիայում, ուր և տեղի է ունենում ամենամեծ հրաշքներից մեկը. «Աստված լսում է Մեսրոպի աղոթքները և ցույց տալիս նրան գրերը սքանչելի տեսիլքով, և ոչ թե երազի մեջ քնած ժամանակ, այլ արթուն աչքով իմանալի և աչքի տեսանելիքով զգալի: Մեսրոպը տեսնում է, որ աջ ձեռքի դաստակով գրում է վեմի վրա, որը դրված էր նրա առջևում: Եվ գրի փորվածքն այնպիսին էր, ինչպիսին ձեռքն էր ձև տալիս վեմի վրա. և գրերի տարբերություններն ու անունները ձևավորվում էին Մեսրոպի մտքում» (Մ. Խորենացի «Հայոց պատմություն»): Սկսվում բուռն թարգմանական շրջան, առաջինը թարգմանում է Ս. Գրքի հետևյալ տողը. «Ճանաչել զիմաստութիւն և զխրատ, իմանալ զբանս հանճարոյ» (Ճանաչել իմաստությունն ու խրատը, իմանալ հանճարի խոսքերը), որը վերցրել էր Սողոմոնի «Առակաց» գրքից:
Ս. Սահակի և Ս. Մեսրոպի ջանքերով Հայաստանում սկսվում են բացվել դպրոցներ, ուր ուսուցանվում են հայ գրերը: Նրանք իրենց աշակերտների հետ ձեռնամուխ են լինում Ս. Գրքի թարգմանությանը: Այսպիսով, քրիստոնեությունը հայացվում է և դառնում հայի կենսակերպը:
Շնորհիվ հունարենից ու ասորերենից կատարված հայերեն թարգմանությունների, կորստից փրկվեցին բազմաթիվ հույն ու ասորի պատմիչների, փիլիսոփաների ու բնագետների այնպիսի աշխատություններ, որոնց բնագրերը չեն պահպանվել իրենց լեզուներով և միայն հայերեն թարգմանություններով են հասել մեզ:
Մաշտոցյան սխրանքի շնորհիվ հայ ազգը փրկվեց գլոբալացման այն մեծ վտանգից, որ սպառնում էր նրան այն ժամանակ:
Այս տարի Սուրբ Սահակի և Մեսրոպի տոնը նշվում է հուլիսի 2 –ին, իսկ ընդհանուր թարգմանիչների տոնը` հոկտեմբեր 11 –ին:
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն 1983-ից ապրիլի 18-ը նշում է որպես Հուշարձանների և տեսարժան վայրերի միջազգային օր:
Հայաստանի հանրապետությունը այս կազմակերպության անդամ է և ենթադրվում է, որ մշակութային արժեքների պահպանության առումով Հայաստանը ձգտում է առավելագույնին, հատկապես այն դեպքում, երբ խոսքը վերաբերում է ազգային կոթողներին: Սակայն, արի ու տես, որ իրական պատկերը այլ է: Եթե համեմատում ենք կովկասյան երեք հանրապետությունների հուշարձանների պահպանության ուղղությամբ կատարվող քայլերը, արդյունքները էապես տարբերվում են: Խնդիրը ավելի հստակ պարզաբանելու համար դիտարկենք ընդհամենը քաղաքային հուշարձան-շինությունները, որոնք շատ հաջողությամբ և ջանասիրությամբ ոչնչացվեցին: Հասկանալի է, որ բիզնեսը թելադրող հանգաման է, սակայն, երբ խոսքը վերաբերում է մեր ինքնությանը, կարծում ենք, որ զիջումները պարտադիր պիտի լինեին:
Համեմատականի համար ուշադրություն դարձնենք Թբիլիսի մայրաքաղաքի հուշարձանային պատկերին: Մեր հարևանները ամեն բան պահպանել են, իսկ այժմ նոր ներդրումների շնորհիվ Թիֆլիսը վերափոխվում է հեքիաթային մի քաղաքի:
Սրանից հետևում է մի տարօրինակ հարց, եթե հայ ժողովուրդը մշակութասեր է, իսկ ու՞ր է նրա մշակութային հին քաղաքը:
Հարցադրումը շատ ապշեցնող չէ, քանզի այն արդեն լայնորեն գործադրվող մեթոդ է այլ ազգերի և պետություններ մեջ: Մեզ նման փոքր ազգերը սովորաբար ունենում են ինքնության պահպանման խնդիրներ, որը, մեծապես, կապված է ազգի անվտանգության հետ: Նմանատիպ խնդիրներից ազատվելու կամ նվազագույնի հասցնելու համար, շատ դեպքերում պետական ռազմավարական ծրագրերը ընտրում են պահպանողական մեթոդը. այսինքն` աջակցում են ազգային մշակույթի ավելի ազգայանականացմանը: Ներկա աշխարհի բազում գործոններ կամա թե ակամա խալխլում են մշակութային պատնեշները և այն առավել արդյունավետ է լինում «տարօրինակ» հոգեբանություն ունեցող ազգերի մոտ: Իր մշակութային անվտանգության պատնեշները ամրացնելու համար հայ ազգը ունի ոչ նպաստավոր վարքագծեր, որոնց հետ ռազմավարություն կազմողները ստիպված են հաշվի նստել: Խոսքը վերաբերում է օտարամոլությանը, անտարբերությանը և շատ դեպքերում անգրագիտությանը:
Առաջ քաշված հարցին պատասխանելու համար ստեղծենեք մի ուտոպիկ պատկեր, որից եզրակացություն անելը բավականին արդյունավետ կլինի: Պատկերացնենք Հայաստան, որտեղ տեղ չունի ռաբիզ էժանագին ոճը, երիտասարդների շրջանակներում հայրենիքի ճանաչողությունը բարձր աստիճանի վրա է և մշակութային այս երկու հիմքի վրա ստեղծվել են ամուր կամուրջներ հայրենիքի և սփյուռքի երիտասարդների միջև, իսկ մյուս կողմից մշակույթի «էլիտար գործիչները» մի կողմ դնելով իրենց ֆինանսական անհեռատես ամբիցիաները` կանգնած են երիտասարդների կողքին և փորձում են մշակութային ավանդական դպրոցների պահպանության հիմնահարցեր լուծել: Ահա, այս իրավիճակում իրար սերտ կապակցված շատ սոցիալ խնդիրներ կսկսեն զարգանալ, իսկ ինքնության պահպանման հետ կապված անվտանգության խնդիրների լուծումները կդառնան ավելի իրատեսական:
...փաստորեն խնդիրները բարդ են, բայց լուծելի, միայն անհրաժեշտ է հայ մտավորակնների համընդհանուր կամք... ուստի կարևոր է`
